De Standaard: 'Filmisch theater met fatale afloop' (drie sterren) (Filip Tielens)

Family, the movie | 15 October 2020
De tournee van Familie viel in het water, en dus maakte Milo Rau er een film van. Ook op het witte doek blijft dit ‘zelfmoordstuk’ overeind.

Het theaterstuk van Familie bestond grotendeels uit filmbeelden, live gedraaid in een designvilla op scène. De cinemaversie - gefilmd op vier dagen in juli - ontkent die roots in het theater niet. Zo zien we bij aanvang hoe Filip Peeters, An Miller en hun tienerdochters Louisa en Leonce in de zaal zitten van de verder lege schouwburg van NTGent, toekijkend hoe het rode theatergordijn langzaam opent. Het gezinsdrama dat zich vervolgens ontvouwt - en waarin zij de hoofdrollen spelen - behoudt de klassieke theaterstructuur van vijf bedrijven. Aan het eind, na de collectieve zelfdoding van het gezin, sluit het doek weer. Alsof regisseur Milo Rau wil benadrukken: het is maar toneel, wat u zag is niet echt.

Het zegt veel over hoe het theater, ook al kijk je live naar échte mensen van vlees en bloed, toch vaak minder 'realistisch' aanvoelt dan fictie op een scherm. Rau behoudt die theatrale vervreemding ook in deze filmversie. Zo verlaat Louisa geregeld het huis, om zich op de rand van het ­podium te nestelen en het publiek rechtstreeks aan te spreken. Ze vertelt ons in metaperspectief dat dit gezinsdrama gebaseerd is op dat van de familie Demeester, die zich in 2007 verhing nabij Rijsel. Haar interventies creëren een slimme afstand tot het gebeuren en verhinderen dat je volledig wordt ondergedompeld in dit tragische verhaal.

Want de andere scènes blijven ook hier beklijven. Onder de banaliteit van de laatste avond - douchen, dineren, oude video's kijken - sluimert steeds meer spanning. De stilte voor de storm, de barsten in deze op het eerste gezicht picture perfect ­familie, de angst in het aangezicht van de dood: het werkt goed op film, waar we dicht op hun emoties zitten.

Vooraf vreesden we dat we de panoptische blik van het theater - waarbij we tegelijk konden binnengluren in hun badkamer, keuken en salon - zouden missen, maar dat wordt slim opgelost in de montage. Daarin spelen de (echte) home­video's van het gezin Peeters-Miller een grote rol. Het zijn vertederende herinneringen, maar tegelijk ook een voorbode van het naderende onheil. Want de expliciete zelfdoding, die het theaterstuk zo heftig en berucht maakte, wordt ook hier zonder omwegen getoond, frontaal in beeld. Het moet du jamais vu zijn in film, en het blijft in tegenspraak met alle mediarichtlijnen over zelfdoding.

En toch was de schok deze keer minder groot. Omdat we al wisten hoe noodlottig dit verhaal eindigt? Of toch omdat het veel akeliger blijft om vier échte mensen zich op een scène te zien ophangen (met special effects) dan op het witte doek?

Wie vragen heeft over zelfdoding, kan terecht op het gratis nummer 1813 of op zelfmoord1813.be.

Familie

Regie: Milo Rau

Met: Filip Peeters, An Miller, Louisa en Leonce Peeters (77 min.)

Op 15 en 17/10 op Film Fest Gent en vanaf 18/11 in de cinema's.