Mouvement: recensie 'Familie' (FR)

Family | 19 October 2020
Hoe zou je laatste nacht eruit zien als je jezelf aan het eind moest ophangen? Milo Rau stelt de vraag met zijn nieuwste creatie, Familie, waarin een paar acteurs en hun dochters een echte en onverklaarbare familie-zelfmoord naspelen. Een gewelddadige dood, maar net zo "gemiddeld" als de meerderheidsklasse in Noord-Europa.

Toen een oplettende buurman op 27 september 2007 de lichamen van een stel in de vijftig en hun twee kinderen in de dertig aan de balk van hun veranda vond, werd de familie Demeester "Les pendus de Coulogne" voor heel Frankrijk. De Zwitserse regisseur Milo Rau nam dit nieuwsbericht in beslag dat plaatsvond in een rustige woonwijk aan de rand van Calais na de overname van de zaak Marc Dutroux in Five Easy Pieces in 2016 en de moord op een jonge moslim- en homoseksuele man in Luik in La Reprise, Histoire(s) du théâtre (1) in 2018. Het rode bakstenen paviljoen met grote ramen is op het podium bijna op schaal 1 gereconstrueerd, de actie vindt in real time plaats, zonder ellipsen of veranderingen van omgeving. Een groot scherm met uitzicht op het gebouw zendt de beelden uit die door de camera's binnenin zijn vastgelegd: "Starring...". In de rol van de ouders, het Vlaamse acteurspaar An Miller en Filip Peeters; in de rol van de kinderen, hun eigen tienerdochters, Louisa en Léonce. Hun twee honden maken de cast compleet. Men aarzelt tussen sitcom en reality-tv om het apparaat dat speelt tussen blinde vlekken en voyeurisme te kwalificeren.

De litanie van kleine dingen

We weten niets over de familie Nord-pas-de-Calais, behalve een briefje dat aan de voet van hun lichaam is achtergelaten: "We hebben het te veel verknald, sorry". Het huis is perfect schoon achtergelaten, met instructies voor de verzorging van de honden - klaar voor hergebruik op een of andere manier. Op het podium dringt de familie Miller-Peeters de "structuur" van de Demmesters binnen met hun eigen persoonlijkheid, herinneringen, hobby's en alledaagse problemen, zoals men een nauwelijks versleten tweedehands pak zou aantrekken. Alles wat verteld wordt is waar. Samen bieden ze het perfecte beeld van een gecultiveerde en christelijke Europese middenklasse familie: Amerikaanse keuken, redelijke piano, ski- of strandvakanties, internaat. Ze genieten van de muziek van Leonard Cohen en van de barokopera; Hollywood-blockbusters zoals het proza van Flaubert. En hun "laatste maaltijd", verbeeld op het podium, blijkt overweldigend banaal: de vader kookt, zoals gewoonlijk, de oudste dochter slaat een kaars uit op de punt van haar mes, haar zus wil de tafel verlaten, de moeder worstelt om iets te vinden om over te praten. We drinken gewoon water. Dan ruimen we op voordat de thuisfilms in de huiskamer worden vertoond, alsof we zeker weten dat "haar leven voorbij is" op het moment van overlijden. In voice-over noemt iedereen de al even triviale dingen die ze elke dag graag doen: "Ik hou van...". Lijsten zonder hiërarchieën die uiteindelijk klinken als litanieën voor een uitvaartmis. Dus dat is de dikte van een bestaan. Dat zou immers een van de lessen zijn die we kunnen leren van Flauberts personages, waarom zou hij anders zo'n moeite doen om de patronen van een jurk of een gordijn zo nauwkeurig te beschrijven?