Een brief van Tiago Rodrigues

Het was herfst

Rogério Rodrigues was voor het laatst in het ziekenhuis opgenomen

Hij wist dat de wijnoogst

in zijn verre geboortedorp,

in Trás-os-Montes, in het noordoosten van Portugal

op zijn einde liep

Hij wist ook dat hij de wijn van deze oogst niet meer zou drinken

Hij bevond zich op 418 kilometer van zijn dorp

hier, in het ziekenhuis van Amadora-Sintra, in een grauwe voorstad van Lisboa, Lissabon

Maar het probleem was niet de afstand, het was de tijd

De afstand was precies

De tijd was onzeker

Zoals de wijnoogst liep ook Rogério op zijn einde

***

Toen mijn vader Rogério in het ziekenhuis lag, in de laatste weken van zijn leven, vroeg hij me om een notitieboekje en een pen mee te brengen. Hij vertelde me dat hij na een carrière van 40 jaar als journalist een laatste artikel wilde schrijven. Journalistiek als een manier om te sterven.

Mijn vader wilde schrijven over zijn ervaringen in het ziekenhuis. Over wat hij zag in de kliniek en hoe het voelde om daar te liggen, verworden van mens tot patiënt. Over die plek waar mensen behandeld werden alsof ze er niet meer waren terwijl ze er wel nog zijn. Hij had zelfs al een titel en schreef die meteen op de eerste bladzijde: De doden eten geen yoghurt. Hij had zijn hele leven een hekel aan yoghurt gehad, maar nu maakte het deel uit van zijn dagelijks dieet in het ziekenhuis en hij begon het lekker te vinden.

Nadat mijn vader was overleden, opende ik het notitieboekje om te lezen wat hij had geschreven, maar er stonden alleen wat lijntjes en stipjes in. Ik ging ervan uit dat hij geprobeerd had om te schrijven, maar dat zijn hand te zwak was om daarin te slagen. Of misschien dacht hij dat hij aan het schrijven was, in een droomachtige toestand, maar kwam er niets zinvols meer uit.

***

Alleen maar krabbels

Meer niet, behalve de titel

Niet één woord

Niets wat op een letter leek

Krassen, krabbels, strepen

Onsamenhangende lijntjes

Zoals de krabbels van een kind dat nog niet kan tekenen

Lijntjes getrokken door een verzwakte hand

Een hand die zich inbeeldde dat hij schreef, maar die niet schreef

Een hand die al geen letters meer kon vormen

Een nutteloze hand

***

Weken, maanden en jarenlang doorbladerde ik de bladzijden van het boekje. De krabbels waren als een afbeelding van onmacht. Tekeningen van het einde. Wat zou mijn vader proberen schrijven hebben?

Toen besloot ik een voorstelling te maken. Theater maken als een manier van leven. Om betekenis te geven aan dat wat geen betekenis heeft. Ik besloot een voorstelling te maken waarin ik de laatste reportage verbeeld die mijn vader zou geschreven hebben.

***

De voorstelling is een ingebeelde reportage

Soms laten we op scène dingen zien die gebeurd zijn

Soms laten we dingen zien die verzonnen zijn

Soms zal iets dat echt gebeurd is, op een verzinsel lijken

Soms zal iets dat verzonnen is, echt lijken

Deze ingebeelde reportage speelt zich af op de grens

tussen leven en dood

tussen werkelijkheid en fictie

tussen journalistiek en theater

In deze voorstelling krijgt Rogério een andere naam: Langebaard

Om verwarring te vermijden

De oudste zoon wordt Kortebaard

Zo begint ze:

“De doden eten geen yoghurt”

Een reportage van Langebaard

Correspondent in het ziekenhuis van Amadora-Sintra