La Clemenza di Tito

Een vulkaan spuwt lava. Rook kringelt boven ruïnes. Capitol Hill staat in brand. Uit het leven gegrepen. Behalve dan dat dit het plot is van Mozarts laatste opera.

Een vulkaan spuwt lava. Rook kringelt boven ruïnes. Capitol Hill staat in brand. Een staatsgreep geleid door je beste vriend. Uit het leven gegrepen! Behalve dan dat dit het plot is van Mozarts laatste opera, La Clemenza di Tito.

Ondanks zijn 'blockbustergehalte' en Mozarts discrete toevoeging van enkele buffo-elementen aan zijn opera seria - een techniek die hij gedurende zijn hele carrière had beoefend - moet je toegeven dat het libretto en sommige recitatieven (niet door Mozart zelf gecomponeerd) een beetje glansloos zijn. Hier en daar duikt een koor op, dat propaganda brengt, en de plot is een warrig verhaal van verraad, opgevoerd als kamertheater, waarin elk personage de actie vergeet zodra ze beginnen te zingen over hun gevoelens. Ze houden van elkaar, verraden elkaar, ze vergeven elkaar of worden vergeven. Sommigen zagen in dit paleisdrama Mozarts manier om kritiek te leveren op -  of zijn desinteresse te tonen voor - keizer Leopold II, wiens kroning tot koning van Bohemen het voorwendsel was voor de opdracht tot La Clemenza di Tito.

En hoe dan ook, hoe mild is Titus? Dat is  de vraag die Milo Rau ons stelt in zijn eerste confrontatie met de wereld van de opera en al zijn code. Hij ontmaskert alle mooie woorden van vergeving, uitgesproken door een zogenaamd verlichte vorst.

Als intellectuele en artistieke elite komen Titus en zijn kliek samen in salons en kunstgalerijen. De groep zinkt weg in eindeloze debatten terwijl de wereld daarbuiten verandert in een bloedbad.

Als intellectuele en artistieke elite vormen Titus en zijn kliek een genootschap dat elkaar bevestigt en bewondert maar ook frustreert. Hun goede werken, hun min of meer utilitaire houdingen en kritiek op de buitenwereld wekt ergernis op. De groep, die bijeenkomt in salons en kunstgalerijen, raakt verstrikt in eindeloze discussies terwijl de buitenwereld in een bloedbad verandert. Elk personage heeft zijn eigen ontsnappingsstrategie door meer of minder bevoorrechte relaties aan te gaan met de meer of minder onderdanige massa buiten de paleismuren. Kan La Clemenza di Tito de verleiding weerstaan om een dystopisch verhaal à la Mad Max te worden?

Van sjamanistische rituelen tot politieke lynchpartijen, Milo Rau en de zijnen grijpen deze gelegenheid aan om via Mozarts opera het geweld van deze tijd in vraag te stellen. De jonge dirigent Maxim Emelyanchev, die onlangs nog schitterde op het Glyndebourne Festival, wordt bijgestaan door het Orchestre de la Suisse Romande en de grote Mozartiaanse stemmen van het moment, zoals de Zwitserse tenor Bernard Richter.