Za 27.09.25 —
Za 27.09.25
Firestarter
ntgent, HaConcerts, KOPERGIETERY & partners
Enorme woonblokken, toch over het hoofd gezien
Vanop de drukke Afrikalaan, ergens tussen Dampoort en Decathlon, rijd je de Scandinaviëstraat zo voorbij. De twee enorme woonblokken, en hun 700 bewoners, liggen geïsoleerd genoeg om vergeten te worden. Iets waar de opbouwwerkers van SAAMO Gent zich samen met de bewoners met hand en tand tegen verzetten.
Met meer dan 80 waren ze, de bewoners van de Scandinaviëstraat die in februari vorig jaar verzamelden aan het buskot vlakbij de woonblokken. Een nieuw plan van De Lijn schrapte de halte en zorgde dat de sowieso al geïsoleerde wijk nog meer afgesloten raakte van de rest van de stad. Het protest werd gehoord: intussen wordt de bushalte weer bediend. “Er is opnieuw een rechtstreekse verbinding met de Dampoort”, zegt opbouwwerker Lisa Beelen van SAAMO Gent. “Alleen neemt de bus een flinke omweg en stopt hij in de Gandastraat, op een paar honderd meter van de winkels waar de meesten heen willen.” En dus gaat de strijd voor een betere bereikbaarheid onverminderd voort. Onder meer via een petitie.
Rijdt er wel of geen bus: het lijkt voor wie met de auto of bakfiets kan gaan winkelen een kleine drempel. Maar dat is het duidelijk niet.
Lisa: “Vervoersarmoede is een veel groter probleem dan vaak wordt gedacht. Ergens niet raken, kan grote gevolgen hebben. Geen rechtstreekse bus en geen diensten in de wijk zorgt ervoor dat mensen niet krijgen waar ze recht op hebben. De bewoners hier moeten naar Sint-Amandsberg als ze hulp nodig hebben van het OCMW. Maar ook daarheen rijdt geen rechtstreekse bus. Dat kan reden genoeg zijn voor iemand om niet de hulp te krijgen waar hij recht op heeft. En wel of geen OCMW-assistent hebben, dat maakt een immens verschil. Je krijgt wel of geen financiële voordelen, wel of geen ondersteuning met belangrijk papierwerk … veel mensen hier zijn ‘onderbeschermd’, een van de dingen waar SAAMO aan werkt.”
SAAMO doet aan ‘maatschappelijk opbouwwerk’. Maar wat betekent dat precies?
"Opbouwwerk is een vorm van sociaal werk, met een focus op het bestrijden van uitsluiting. We streven er naar dat mensen steeds meer het stuur van hun eigen leven in handen krijgen. We brengen mensen samen die tegen gelijkaardige problemen botsen en bedenken met hen oplossingen. Samen strijden we voor verandering, bijvoorbeeld door in gesprek te gaan met beleidsmakers en diensten of door acties op poten te zetten.
"SAAMO heeft een wijkgerichte werking, zoals in de Scandinaviëstraat, maar er zijn ook themagerichte projecten, bijvoorbeeld het verdedigen van de rechten van poetshulpen.”
Alles begint natuurlijk met een gesprek: je moet weten waar mensen nood aan hebben om ze te kunnen helpen
Waarom koos SAAMO voor de Scandinaviëstraat?
“Omdat de wijk geïsoleerd ligt, de afstand tot het centrum is vrij groot. Veel hulpverlening is daarom niet gekend, of wel gekend maar niet bereikbaar. Maar ook omdat de bewoners hier vaak in een maatschappelijk kwetsbare positie zitten. Er is een grote diversiteit in leeftijden, nationaliteiten en culturen. Het is niet zo vanzelfsprekend om hier samenhang te creëren.”
“Veel mensen denken dat het om sociale woonblokken gaat, maar het zijn privéflats. Alleen zijn de huurprijzen hier een stuk lager dan elders in de stad, al komen er best nog wat onvoorziene kosten bij. Er komen hier veel mensen terecht uit andere steden en zij kennen vaak het aanbod aan hulpverlening niet goed.”
Hoe lossen jullie dat op?
“Alles begint natuurlijk met een gesprek: je moet weten waar mensen nood aan hebben om ze te kunnen helpen. Ons team van vrijwilligers, allemaal bewoners, maakt daarom elke dinsdag soep. Daarmee gaan we op de gang staan. Zo kunnen we voorbijgangers makkelijk aanspreken. Regelmatig nodigen we diensten uit om tot hier te komen. Volgende week komt UiTPAS. Dat is een kaart waarmee mensen die het niet breed hebben korting krijgen op vrijetijdsactiviteiten. Onze bewoners kunnen volgende week meteen zo’n kaart aanvragen en krijgen. In de dagen voordien gaan we flyeren en babbelen om de voordelen van de pas aan zoveel mogelijk mensen uit te leggen.”
Vrijwilliger Guy, camionchauffeur op rust, onderbreekt het interview. De soep is klaar, en moet geproefd. Guy maakt zijn grote kommen elke week met groenten-op-overschot die hij voor een handvol euro koopt. Vroeger kookte hij op zijn eigen flat, “gezellig maar krap”, sinds kort staat er vlak naast de betonnen woonblokken een knusse container van SAAMO. Die dient als kantoorruimte, opslagplaats, keuken, lokaal van de breiclub én ruimte voor een-op-een-gesprekken met bewoners. Aan het raam hangt goed zichtbaar een bord met in dikke letters de boodschap ‘We’re open’: een warme uitnodiging aan al wie hulp nodig heeft.
Er is soep vandaag, maar er zijn ook pannenkoeken, aangeleverd door Rojda Guluzar Karakus van NTGent. Zij stapte maanden geleden naar SAAMO met de vraag of de Scandinaviëstraat deel kon zijn van Fire, Walk with Me, het nieuwe project van het stadstheater. Fire, Walk with Me is een ritueel rond de vraag ‘wat brandt er in jou?’, een vraag die NTGent aan zoveel mogelijk mensen in Gent wilde stellen. Wat wil je loslaten om plaats te maken voor een nieuw begin? En naar welk nieuw begin verlang je? Al die verlangens komen samen op 27 september, als een groep kinderen een immens vuur ontsteekt in het Gentse Coyendanspark.
“Ik was meteen enthousiast over de vraag van NTGent”, zegt Lisa. “Ik voelde een grote openheid. Als organisatie kan je hier niet zomaar binnenvallen. Je moet stap voor stap een band opbouwen, vertrouwen winnen. De eerste vraag van de bewoners uit is altijd: ‘Wie zijn die mensen, en wat komen ze hier doen?’. Dat moet je goed uitleggen. Het moet ook tweerichtingsverkeer zijn: zowel de noden van de doelgroep als die van de organisatie zijn belangrijk.”
Vandaar dus: pannenkoeken, die NTGent ter plaatse kwam bakken en uitdelen. Dat het theater naar de bewoners kwam en niet omgekeerd, hielp ook. Na de pannenkoeken was er begin september een eerste creatieve workshop. Vlak na de start van het nieuwe schooljaar tekenden en schreven de bewoners voor het eerst hun nieuw begin. “Door het enthousiasme van de kinderen, waren veel volwassenen ook meteen mee. De insteek van de workshop, het nieuwe schooljaar, was slim aangepast aan de leefwereld van de mensen hier.”
Na de eerste workshop volgde – op algemeen verzoek – een optreden van beatboxer en acteur Serdi Faki Alici. Zijn persoonlijke levensverhaal en de rol van theater daarin inspireerden. Op 16 september bracht vuurcoach Bart Van Dijck zijn werk What the fire brings naar de Scandinaviëstraat. Bewoners offerden getuigenissen en tekeningen die voor hen een nieuw begin symboliseren. Het vuur gaf deze objecten een unieke vorm, die Bart ter plekke tekende en als geschenk meegaf.
Lisa kijkt tot nu toe tevreden terug op het traject met NTGent. “Velen hadden nog nooit van NTGent gehoord, of ze kenden het wel maar waren er nog niet geweest. Het vuurritueel gaat bovendien ’s avonds door, en in het centrum. 'Hoe raak ik daar?', vragen mensen zich af. Of nog: 'Ga ik zoiets wel tof vinden? Ga ik daar alleen zijn? Is dat wel iets voor mij?'.”
Gaandeweg groeide de voorbije weken de goesting om er toch bij te zijn. Er wordt gezocht naar een oplossing voor vervoer.
En dus staat er eind september wellicht een groep mensen uit de Scandinaviëstraat in het hart van de stad, samen met honderden anderen, rond een immens vuur. Een warm en waardevol moment dat voor hen de start kan zijn van een nieuw begin. Met dank aan de juiste hoeveelheid pannenkoeken.