Untitled Magazine: 'Milo Rau's "Familie" in Nanterre-Amandiers'

Veertien jaar na de mysterieuze zelfmoord van een familie in Pas-de-Calais kijkt de Zwitserse toneelschrijver terug op deze onverklaarbare gebeurtenis. Hij roept een echte familie op om dat te doen en geeft ons een spel met radicaal realisme.

Handelen zonder te interpreteren
Het is er allemaal. De vuilnisbakken aan de tuinzijde, de badkamer, de keuken, de woonkamer, de slaapkamers. We hebben te maken met een soort van klein huisje dat op het podium staat. Afgezien van de glazen scheidingswanden en het scherm erboven, is dit een van de meest voorkomende plaatsen om te wonen voor de Europese middenklasse. Het is de oudste van de twee meisjes die ons aan haar gewone familie voorstelt. Let wel, dit is geen seance, dit is niet de familie Demeester, die in 2007 is uitgestorven, maar de echte Peeters-Miller familie van de namen van een beroemd Belgisch komisch paar en hun dochters. Maar wat kwamen ze samen doen op het podium, deze stamboom, waarvan sommige leden nog nooit op het podium waren geweest? Om haar intimiteit te delen, haar maaltijden, telefoontjes? Of om inhoud te geven aan bepaalde gedachten van deze Franse familie met dezelfde contouren? Hier observeren we het gedrag van een gemeenschap die besloten heeft een laatste avond door te brengen voordat ze samen verdwijnen. Maar waarom? Werd het beïnvloed door de daad van de Demeesters en het onderzoek dat rond hen werd uitgevoerd? Of is het een diffuus gevoel dat door een groeiend aantal levende wezens wordt gedeeld? Deze geprogrammeerde dood lijkt des te onbegrijpelijker omdat van wat we kunnen zien en horen niets het kindergerecht lijkt te verstoren.

Beschamend comfort
Als het niet gaat om geld, gezondheid, verslavingen, wat kan er dan zo tragisch zijn voor sommige mensen, en tegelijkertijd zo onzichtbaar voor anderen? Laten we niet rekenen op Milo Rau om zijn opvattingen en ideeën te laten gelden. Door het oproepen van zowel publieke als intieme feiten, zowel documentaire als theater, zitten we gevangen in een netwerk van sociaal-culturele karakters die onze westerse samenleving vormen. Herinnerend aan onze vertrouwdheid met deze twee groepen van individuen, wordt onze aandacht geïntensiveerd door wat het uiterlijk van een etnologisch theater aanneemt. Het onderzoeksveld, dat veel minder vreemd is dan het ons lijkt, wordt geïnvesteerd met onze reflecties. Is er angst voor het uiteenvallen van het kerngezin door ouders die hun kinderen voor altijd willen houden? Of zou er van de kant van deze laatste een angst zijn voor een onzekere toekomst? De termen eco-angst, solastalgie, klimaatinstorting komen in gedachten. Zijn de generaties die nu geboren worden niet de eersten voor wie de mythe van de groei direct wordt uitgedaagd door de staat van de planeet? Dit is waar de vaardigheid van Rau's enscenering wordt onthuld. Zonder de bovengenoemde termen of beschouwingen over collapsologie of ecologie te laten horen, door de jonge meisjes de hoofdrolspelers van het toneelstuk te maken, plaatst hij de essentiële notie van overdracht in het centrum van de wereldgemeenschap die we vormen. Zonder te weten of dit verlangen naar de dood uiteindelijk uitgaat van ouders of kinderen, activeert Rau het in vraag stellen van verantwoordelijkheden en multi-generationele samenwerking.

Gedragen in een constructie met vele lagen, onze oriëntatiepunten verstoord tussen fictie en werkelijkheid, worden we gekweld door een "anti-menselijk" gedrag dat onze eigen menselijkheid en ons verlangen naar leven in twijfel trekt. Zoals bij een familiemaaltijd, waar het misverstand tussen leden van dezelfde groep een meer globale reflectie wordt over de karakters en doelen die ons binden, duwt Familie ons om onze plaats in te nemen aan de onderhandelingstafel met betrekking tot onze gemeenschappelijke toekomst. Het toneelstuk verheft dus niet het navelstaren van het nihilisme van de Demeesters, maar moedigt ons aan om aandacht te besteden aan de wederzijdse en grenzeloze zorg die nodig is voor een eventuele toekomst.