Reactie van NTGent op open brief in De Standaard

Met Gent Manifest 2.0 willen de drie ondertekenaars pleiten voor een betere, veilige, meer duurzame werkomgeving voor kunstenaars, specifiek voor acteurs in Vlaanderen. Ze richten zich hiervoor tot NTGent, één van de drie Vlaamse stadstheaters, samen met KVS en Toneelhuis. In grote lijnen is dit een nobel streven: het statuut van de acteur in Vlaanderen is inderdaad erg precair, en het is een grote bekommernis die wij delen. In hun poging om een oplossing te bieden, gooien de ondertekenaars echter veel zaken op één hoop.

We hebben de voorbije weken en maanden heel wat gesprekken gevoerd met de drie ondertekenaars over hun wens om een vast ensemble op te richten. We legden hen uit dat zo'n gesloten ensemble het einde zou betekenen van het werk van alle diverse groepen die in NTGent werken: jonge huisartiesten als Princess Isatu Hassan Bangura of Jesse Vandamme; gezelschappen als Action Zoo Humain; artiesten als Lua Casella, Miet Warlop of Lara Staal en hun respectievelijke mini-ensembles met verschillende achtergronden – acteurs, dansers, muzikanten, maar ook studenten van scholen en kunsthogescholen; lokale en internationale performers zoals Arne De Tremerie, Olga Mouak, Louise Bergez; meer dan 50 mensen uit de stad, de regio en verschillende landen in Europa en de wereld.

Toen we in 2017 als laatste van de Vlaamse stadstheaters, na gesprekken met alle betrokken acteurs, beslisten om te stoppen met het vaste ensemble van toen 13 (witte) acteurs, gecreëerd door Johan Simons (Oscar Van Rompay en Bert Luppes maakten, ter info, deel uit van dit ensemble), deden we dat juist om meer ruimte te geven aan verschillende stemmen - en aan een (veel) groter aantal mensen die als acteurs en kunstenaars projecten van NTGent repeteren, produceren en toeren. Al deze beslissingen zijn samen genomen als een huis, zoals het plan voor de komende vijf jaar dat nog meer ruimte geeft aan de ontwikkeling van jonge stemmen. Nu teruggaan naar een klein en exclusief ensemble zou de agency wegnemen van de makers en gezelschappen die bij NTGent werken – om te werken met de mensen met wie ze willen werken. Het zou betekenen dat we terugkeren naar een model waarin één hoofdartiest letterlijk eigenaar is van een huis - en zijn ensemble, zijn “familie” binnenhaalt zoals een voetbaltrainer zijn spelers binnenhaalt.

Wij vechten voor een duurzaam systeem van verschillende families die elkaar ontmoeten, met de beste contracten die we ons kunnen veroorloven met - het moet gezegd worden - een steeds kleiner budget. Door samen te werken met verschillende gezelschappen, jonge en oudere makers, proberen we het huis open te stellen en het agentschap aan de artiesten zelf te geven. Met veel verschillende langlopende ontwikkelingsprogramma's proberen we wat wij noemen een “global ensemble” te creëren – door vooral jonge makers te empoweren, ze de ruimte te geven om te repeteren, door hun werk te produceren en door te proberen ze onafhankelijk te maken.

Zoals voor alle stadstheaters geldt, wordt het "waterhoofd", zoals de ondertekenaars het noemen, van technici, productie- en tourmanagers, boekhouders, onderhoudspersoneel enzovoorts – die werken voor de kunst en de kunstenaars – sinds een generatie steeds kleiner. We staan allemaal onder extreme druk, wetende dat het geld voor cultuur minder en minder wordt. Het probleem waar we ons allemaal in bevinden is een structureel probleem: onafhankelijke kunstenaars zijn niet zeker genoeg, ze zijn afhankelijk van kleine baantjes, van het dagelijkse werk. In deze omgeving proberen we een veilige context te bieden voor zoveel mogelijk artistieke families. Het idee van een exclusief en klein ensemble zoals we dat voor 2017 hadden, kan niet meer de oplossing zijn. Wat gebeurt er dan met al die anderen?

Wij geloven sterk dat we een structureel antwoord nodig hebben - misschien een basisinkomen. Wij denken dat in de wereld van vandaag, waar we geconfronteerd worden met veel verschillende stemmen, met opkomende jonge kunstenaars, een huis zijn deuren moet openen. Wij hopen dat deze brief en ons antwoord ons allen helpt om onze visie aan te scherpen, in deze moeilijke tijden.

NTGent